Hoe trots is Rotterdam op Erasmus?
Een foto-essay
Rosanne Dubbeld is fotograaf én psycholoog. Of het daarmee te maken heeft weten we niet, maar voor het Erasmusjaar ging ze op zoek naar de trots van de stad op Erasmus. Hoeveel bedrijven dragen zijn naam, en pronken zij daar dan mee? Een verslag in woord en beeld.
Alweer zeven jaar geleden liep ik voor het laatst als student rond op het terrein van de Erasmus Universiteit. De campus heet Woudestein. Waarom er niet is gekozen voor het rijmende ‘Campus Erasmus’ heb ik altijd als een gemiste kans gezien. Veel meer gedachten over Erasmus had ik niet, ik wist weinig van hem. Ja, zijn zwierige handschrift zag je her en der, en er stond een standbeeld op de campus. Plus ook nog eentje in de stad. Dat was het wel.
Tijdens mijn studie bezocht ik Leuven, een klassieke universiteitsstad in Vlaams-Brabant. Daar leerde ik zowaar trots op Erasmus te zijn. Een rondleider legde het uit. Desiderius betekende heel veel voor Leuven, daar schreef hij het meeste werk, en ook nog het beste. Dat Rotterdam zijn universiteit naar hem had vernoemd, dat vond hij misplaatst. “Daar is hij alleen maar geboren.” Mijn medestudenten en ik bleven er wat stil bij: we wisten niet goed hoe te reageren. Sindsdien weet ik in elk geval wel dat Erasmus een naam is waar vaak trots achterschuilt.
Op onderzoek!
Na mijn afstuderen aan de EUR dacht ik nog weinig aan Erasmus. Pas onlangs werd mijn brein weer geactiveerd. Op Rotterdam Centraal vielen mij de spreuken op die zijn aangebracht in het kader van zijn 550ste geboortedag. Ik realiseerde me hoe erg Erasmus en zijn naam met de stad verweven zijn. Wat zou er eigenlijk allemaal wel niet naar hem vernoemd zijn? Zou ik in deze rauwe stad enige trots op ‘onze’ Erasmus kunnen vinden? Ik trok op onderzoek uit en ging alle bedrijven langs die de naam Erasmus dragen (op de universiteit en het ziekenhuis na).
Ik vond: Eetcafé Erasmus, Erasmus Advocatenkantoor, Erasmus Apotheek, Erasmus Consultancy, Erasmus Drive, Erasmus Koeriers, Erasmus Leven, Erasmus Logistics, Erasmus Partyservice, Erasmus Trading, Hotel Erasmus. Ik was enigszins teleurgesteld. In gedachte maakte ik al foto’s van groezelige snackbars en garages die zonder veel bijgedachten ooit waren vernoemd naar de humanist. Helaas.
Grijze gebouwen en mysteries
Toch bleef mijn nieuwsgierigheid overeind. Zouden al deze bedrijven het sierlijke handschrift als logo voeren? Hoe pakten zij uit met het erfgoed van Desiderius? Zou ik met mijn camera die ‘trots’ in beeld kunnen vangen? De werkelijkheid stak schril af tegen deze fantasie. Ik verheugde me op schitterende typografie en subtiele verwijzingen naar de humanist.
Wat ik kreeg waren kleine naambordjes op grijze gebouwen, gevestigd op nietszeggende bedrijventerreinen. Het logo van het Eetcafé verwijst duidelijk naar de brug, en niet naar de man. Op sommige plekken werd het zelfs ronduit mysterieus. Erasmus Drive of Erasmus Consultancy: geen spoor van de (bedrijfs-)naam op deze locaties. Waar is de trots op Erasmus?
Gelukkig is er nog de apotheek aan de West-Kruiskade. Ze bevinden zich in een fraai gevelpand, en hanteren een statig logo. Het grootste gevoel van trots zag ik bij de Erasmus Koeriers, aan de Oostzeedijk Beneden. Zes busjes met zijn naam als logo voor de deur, plus twee luifels aan het pand. Maar ook hier geen verwijzing naar ‘de humanist’ Erasmus.
Ik dacht aan de ‘fiere’ Leuvenaar. Hij zal zijn scepsis over Erasmus en Rotterdam hierin vast bevestigd zien. Toch staat een ding buiten kijf: de naam ‘Erasmus’ is verbonden met het dagelijks leven in Rotterdam, en is zeker niet louter een geschiedenislesje. Zo blijft hij in leven, en dat is een vorm van trots.
Het originele artikel verscheen op Vers Beton. Ik maakte de foto’s en schreef er tekst bij. Beeldredactie door Max van Dongen. Tekstredactie door Melissa van Amerongen en Vincent Cardinaal. Het artikel is verder verschenen in Erasmus Magazine, zowel in het Nederlands als Engels.
